“Littekens sieren de man”, het internationaal bekende spreekwoord dat direct beelden kan oproepen aan avonturiers die gevaar noch angst kennen, waarvan de zichtbare sporen in de vorm van littekens de herinnering bewaren. Tegenwoordig echter geven niet alleen vrouwen, maar ook steeds meer mannen in toenemende mate de voorkeur aan een gladde, onbeschadigde huid. De mogelijkheid tot esthetische chirurgie, een behandeling of cosmetische operatie om het uiterlijk te verbeteren, is een methode om het soms minder fraaie uiterlijk van littekenweefsel te laten verdwijnen. Al dan niet hiervoor kiezen is uiteraard een persoonlijk. Daarnaast kan worden gezocht naar alternatieve, pijnloze manieren om littekens op zijn minst te laten vervagen en in het gunstigste geval zelfs onzichtbaar te maken met behulp van natuurlijke en essentiële oliën. Twijfels of dit werkelijk werkt?
Hoe ontstaan littekens werkelijk?
Vanzelfsprekend weten we allemaal waar het begint: een ongelukkige valpartij of geschaafde knie, die uitstekende roestige spijker, uitgeschoten met een mes of ander scherp voorwerp, verbrand aan een strijkijzer of hete olie – de ongelukjes in kleine hoekjes die alle hetzelfde resultaat hebben: klein of groter huidletsel, eindigend in littekenweefsel nadat de wond is genezen. De normale lichamelijke reactie op en het genezingsproces van verwondingen is als volgt: het bloed uit de wond stolt geleidelijk totdat het bovenste deel zich verhardt en een korst op de wond vormt die de huid beschermd. Het echte werk vindt echter plaats onder dat beschermende korstje. Minuscule deeltjes (fibroblasten) die zich verspreid in al het bindweefsel van je lichaam bevinden en belangrijk zijn bij de productie van collageen, beginnen hun werk om beschadigd weefsel te vervangen door nieuw. In feite bestaat littekenweefsel uit precies dezelfde lichaamseigen eiwitten (collageen) als de onbeschadigde huid.
Hoe komt het dat dit weefsel er zo anders uitziet?
In het nieuw gevormde (litteken)weefsel bevinden zich geen haarzakjes of zweetklieren, de structuur is grover en dikker en ook de kleur verschilt van de normale huid. In 1998 onderzochten Britse wetenschappers dit fenomeen en stelden vast dat in de collageenvezels in onbeschadigde huid met elkaar verweven zijn, in littekenweefsel echter bevinden zich deze vezels parallel aan elkaar. Het uiterlijke voorkomen van litteken steekt daardoor direct af tegen de omliggende normale huid.
Waarom gebeurt dit?
Voordat de collageenvezels volledig met elkaar zijn verweven, is een langdurig proces. Duidelijk is het lichaam erop gericht snel te reageren omdat een open wond een hoger risico op infectie heeft, littekenweefsel is feitelijke de meest eenvoudige en snelste optie om de huid weer af te dichten. Uiteraard geldt: hoe groter of dieper de schade, hoe meer littekenweefsel er wordt gevormd en hoe opvallender het litteken is.
Er is zichtbaar uiterlijk onderscheid tussen de verschillende soorten littekens, zo zijn er bijvoorbeeld striae (striae), acnelittekens, littekens door verbranding, de postoperatieve en keloïde (woekerende) littekens.
De structuur van littekenweefsel is onveranderlijk, het zal niet vanzelf in “normale huid” veranderen. Voor grote littekens zijn een aantal medische ingrepen mogelijk, zoals:
- Chemische peelings – met zeer geconcentreerde zuren wordt de bovenste laag van het litteken opgelost, daaronder vormt zich geleidelijk nieuwe huid die speciale zorg en een lange herstelperiode nodig heeft.
- Dermabrasie – de bovenste laag van de huid wordt verwijderd met een mes – een speciaal apparaat met een roterend mondstuk. De procedure is behoorlijk traumatisch en de aangetaste huid vereist langdurige revalidatie.
- Injecties voor verschillende doeleinden. Afhankelijk van het soort litteken worden er fillers op basis van collageen, hyaluronzuur, vet of andere stoffen ingespoten. Geleidelijk worden deze stoffen weer door het lichaam uitgestoten en daarom dienen deze injecties na zes maanden of een jaar te worden herhaald. De duur wordt bepaald door een dermatoloog of schoonheidsspecialist.
- Chirurgische ingreep. Dit is een extreme methode die doorgaans alleen wordt toegepast indien andere methoden niet afdoende resultaat zullen hebben en het litteken verregaande esthetische gevolgen heeft. Hieronder valt ook plastische chirurgie, waarbij gezonde huid van de patiënt wordt getransplanteerd naar de beschadigde.
Behandeling met natuurlijke oliën
Voor kleinere littekens kunnen natuurlijke en essentiële oliën uitkomst bieden. Deze oliën bevatten stoffen die de beschadigde huidlaag verzachten en het huidoppervlak geleidelijk glad maken, zodat het litteken langzaam steeds minder zichtbaar wordt.
De vorming van littekenweefsel heeft een periode van ongeveer zes maanden tot een jaar nodig. Dit is volgens schoonheidsspecialisten de meest geschikte tijd voor een effectieve behandeling. Het belangrijkste doel van de behandeling van littekenweefsel is om de huid te verzachten, de bloedcirculatie te verbeteren en de celregeneratie te stimuleren. Het resultaat van een behandeling met natuurlijke oliën is mede afhankelijk van de grootte en de leeftijd van het litteken.
De meest geschikte natuurlijke oliën hiervoor zijn jojoba-olie en zoete amandelolie. Maar ook zwart zaadolie, die door zijn unieke eigenschappen huidaandoeningen kan behandelen, wonden beschermt tegen infecties en het genezingsproces van de huid bevordert, verdient bijzondere aandacht.
Jojoba-olie bevat een natuurlijk eiwit dat qua eigenschappen lijkt op collageen. Dankzij de kleine moleculaire afmeting dringt dit eiwit door in de diepere huidlagen en stimuleert de productie van collageen en elastine. Jojoba-olie bevordert regeneratie van de huid en helpt littekens en striae op het lichaam te bestrijden en rimpels te voorkomen. Het bevat grote hoeveelheden vitamine E, een natuurlijke antioxidant dat vrije radicalen bestrijdt, vroegtijdige huidveroudering voorkomt en de schadelijke effecten van gifstoffen op de huid neutraliseert.
Zoete amandelolie bevat veel vetzuren, vitamine E en antioxidanten en wordt gebruikt om huidaandoeningen zoals acne, eczeem en psoriasis te behandelen. Dit is een zeer lichte olie, voelt niet vet op de huid en zorgt voor verbeterde elasticiteit en egaal gladde huid. Deze eigenschappen maken het een uiterst geschikte olie is voor de behandeling van littekenweefsel.
Zwart zaadolie bevat meer dan 100 verschillende heilzame voedingsstoffen die een helende werking hebben op alle organen van het lichaam, inclusief het grootste orgaan – onze huid. Deze olie helpt bij het genezen van wonden, en heeft een antibacteriële, antimicrobiële en hemostatische werking.
Om het regenererende effect op littekenweefsel te versterken, wordt het gebruik van essentiële oliën, vermengd met een van de natuurlijke oliën, aanbevolen. Een mengsel van verschillende oliën is in het algemeen effectiever en/of versterkt de wederzijdse werking van de respectievelijke olie. Dit zijn de voornaamste heilzame essentiële oliën voor de behandeling van littekens:
Tea tree olie – een krachtig ontstekingsremmend middel, desinfecteert, en wordt vaak gebruikt in plaats van jodium. Deze olie helpt bij vernieuwing van de huid en herstelt de opperhuid. Tea tree olie kan in pure vorm direct op littekenweefsel worden aangebracht.
Rozemarijnolie – verbetert de cel-uitwisseling en versnelt de regeneratie van de huid. Het voedt de huid, helpt acne en daaropvolgende littekens te bestrijden. Deze olie maakt de huid zacht, glad en gezond. Helpt zelfs bij oudere littekens.
Rozenolie – heeft ontstekingsremmende eigenschappen en bevordert verjonging van de huid. Dit is een veelgebruikt middel om de effecten van acne, eczeem, dermatitis tegen te gaan.
Lavendelolie – bij uitstek geschikt voor de behandeling van vers littekenweefsel en voor littekens als gevolg brandwonden.
Mirre olie – geschikt voor behandeling van wonden, nadat het bloeden is gestopt. Dit kan regeneratie van de huid bevorderen en herstel versnellen. Behandel gedurende een aantal dagen.
Citroenolie – helpt het uiterlijk van littekenweefsel te vervagen.
Wierookolie – werkt het beste voor recente littekens. Helpt bij de genezing en voorkomt de vorming van zichtbare littekens. Deze olie dient altijd te worden gebruikt in combinatie met een natuurlijke olie.
Al deze oliën kunnen met elkaar worden gemengd om hun effecten te versterken.
Bij het behandelen van oude littekens, kneed je de huid rustig om de bloedsomloop te stimuleren. Massage met oliën kan in grote mate bijdragen, het helpt de huidvezels van het littekenweefsel te verzachten en de bloedcirculatie te bevorderen.
Heb geduld in dit langzame herstelproces. Echter, hoe eerder je met de behandeling begint, hoe groter de kans op volwaardige huidvorming waar zich anders (ontsierend) littekenweefsel had gevormd.
