Popularno, bilje i začini se često pominju u istom dahu kao da su zapravo ista stvar. Ipak, postoje neke suptilne razlike – bilje predstavljaju uglavnom (osušeni) listovi biljaka koje najbolje rastu u umerenim klimatskim uslovima, mogu se koristiti sveže ili osušene. Začini, s druge strane, potiču iz čvrstih delova biljke kao što su grane, korenje, smola ili guma, ali i cvetni pupoljci. Začini se uvek koriste u sušenom obliku i potiču od vegetacije koja posebno uspeva u tropskoj klimi.
Karanfilić spada u kategoriju začina. Karanfilić se smatra jednim od začina „Velike četvorke“, a ostala tri su cimet, muškatni oraščić i biber. Naziv cvetnih pupoljaka bukvalno se prevodi kao “začinjeni nokti”.
Poreklo i karakteristike ulja pupoljaka karanfilića
Karanfilić potiče od prelepog zimzelenog drveta sa gustim lišćem koje voli tropsku pomorsku klimu i poreklom je sa Malukuskih ostrva u Indoneziji. Listovi karanfilića su krupni, a u vreme cvetanja drvo je prekriveno svetlim cvetnim pupoljcima, koji vise u malim grozdovima na krajevima grančica. Cvetni pupoljci u početku imaju bledu nijansu, postepeno postaju zeleni, a zatim prelaze u jarko crvene kada su spremni za berbu. Drvo karanfilića raste sporo i može da se bere tek nakon šest do osam godina, nakon čega se berba može nastaviti i do sto godina.
Već se u zelenim cvetnim pupoljcima prepoznaje oblik budućih karanfilića. Karanfilić se mora ubrati pre nego što se pupoljci otvore i formiraju svoje tamnocrvene cvetove. Cvetni pupoljci ostaju na stabljici i pažljivo se beru. Već otvoreni cvetni pupoljci gube svoju vrednost kao začin.
Cvetni pupoljci se suše za samo nekoliko dana širenjem na otvorenom. Kao rezultat, njihova boja se menja u tamno braon sa nešto svetlije braon glavicama, i sada su jasno prepoznatljivi kao dobro poznati karanfilići. Naprednije tehnike znatno skraćuju proces sušenja, čime se poboljšava njihov kvalitet. Karanfilić odmah ima onaj karakterističan jak, sladak, pikantan i oštar miris i ukus.
Karanfilić je bio poznat mnogo pre naše ere u Kini i Indoneziji. Arapi su prvi put uveli karanfilić u Evropu, bili su skup začin i uglavnom su korišćeni za prikrivanje lošeg ukusa pokvarene hrane, ili za prikrivanje kiselog ili gorkog ukusa. Tokom trgovačke ere između Evrope i Indonezije, ovaj karakterističan začin je ponovo otkriven i njime se trgovalo u velikim razmerama. Danas je karanfilić veoma korišćen začin za kuvano vino i konjak, ali i za marinade i variva. Njihov poseban kvalitet može biti činjenica da karanfilić, čak i nakon ekstrakcije, nastavlja da odaje svoju oštru aromu i poseban ukus.
Ulje i prednosti karanfilića
Ulje pupoljaka karanfilića se dobija iz osušenih pupoljaka drveta karanfilića destilacijom vodenom parom. Eugenol je glavna komponenta ulja pupoljaka karanfilića, fenola koji dramatično doprinosi aromi ulja i njegovim terapeutskim svojstvima. Eugenol sadrži svojstva protiv gljivica, a posebno je antiseptik i visoko antibakterijski. Eugenol doprinosi blagim anestetičkim i analgetičkim svojstvima ulja karanfilića i igra važnu ulogu u sistemu zgrušavanja krvi u telu, što je jedan od naših glavnih odbrambenih mehanizama.
Zbog svojih antiseptičkih svojstava, ulje karanfilića i eugenol se koriste u borbi protiv karijesa i upale. Najčešći metod za lečenje oralnih poremećaja je lokalno nanošenje ulja karanfilića na zub, koje može ublažiti bol izazvan upalom u ustima, zuboboljom i čirevima u ustima. Istraživanje je pokazalo da ekstrakti karanfilića mogu usporiti rast nekih bakterija povezanih sa bolestima desni. Ulje karanfilića takođe može biti korisno kao sredstvo za ispiranje grla kod upale grla.
Njegova takozvana antimikrobna svojstva mogu zaustaviti rast mikroorganizama kao što su bakterije, dok snažno fungicidno dejstvo ulja pupoljaka karanfilića pomaže u borbi protiv različitih vrsta gljivica koje izazivaju kožne poremećaje.
Pored toga, ulje pupoljaka karanfilića ima svojstva za suzbijanje alergija i antispazmodična svojstva. Lokalna primena potiskuje senzorne receptore uključene u osećaj bola. Eterično ulje karanfilića je stoga pogodno sredstvo za upotrebu u mešavinama namenjenim ublažavanju bolova. Spoljašnja primena ulja pupoljaka karanfilića koristi se kod astme i bronhitisa, za smanjenje otoka i za ublažavanje bolova povezanih sa reumatizmom, artritisom i grčevima. Istovremeno, ovo eterično ulje je pogodno za prevenciju virusnih i bakterijskih infekcija. Ulje pupoljaka karanfilića može se dodati u kupke ili koristiti u raznim primenama za inhalaciju.
Nekoliko lekova na bazi karanfilića pomaže da se rešite kurjih očiju, bradavica i velikih benignih tumora. Ulje pupoljaka karanfilića je u stanju da brzo zaceli velike rane i oštećenu kožu, dok istovremeno vraća opšte blagostanje.
Ulje pupoljaka karanfilića i aromaterapija
Miris pupoljaka karanfilića je opisan kao “nesumnjivo jedan od najboljih mirisa koji postoje za mirisni nerv”. Raznovrsni efekti karanfilića čine eterično ulje pupoljaka karanfilića idealnim za upotrebu u aromaterapiji – okrepljuje, podiže i mentalno stimuliše. Pored toga, njegov poseban miris i prijatan efekat zagrevanja pogodan je za mišiće, što čini ulje pupoljaka karanfilića pogodnim kao umirujuće ulje za masažu. Anti-inflamatorna svojstva ovog ulja mogu se opisati samo kao veoma povoljan sporedni efekat.
Zbog snažnog efekta zagrevanja ovog „vrućeg” ulja, uvek ga treba razblažiti pre upotrebe u lokalnoj primeni i dodati samo u malim dozama.
Aromaterapija se lako može primeniti kod kuće difuzijom ulja karanfilića u aroma lampi ili isparivaču. Može biti od pomoći u podsticanju koncentracije i ublažavanju mentalnog stresa. Aroma karanfilića daje energiju i samopouzdanje i može da podstakne apetit.
Poznato je da je ulje pupoljaka karanfilića snažan afrodizijak. Ovo eterično ulje se koristi u tretiranju frigidnosti i poremećaja potencije.
Da sve lepo zaokružimo: ulje karanfilića drži insekte na odstojanju, a trljanje ujeda komaraca ovim razblaženim uljem ima dezinfekcioni i analgetički efekat.
