De Romeinse filosoof Plinius schreef over pepermunt dat het “de geest en de eetlust aanzet tot een hebzuchtig verlangen naar voedsel”. Maar ook dat het geest en ziel stimuleert door munt in een kroon om het hoofd te binden. Plinius, Hippocrates en Aristoteles beschouwden munt als negatieve invloed op reproductie en meenden dat het seksuele omgang ontmoedigde. De Grieken daarentegen waren ervan overtuigd dat pepermunt seksueel gedrag juist aanmoedigde en verbood daarom het gebruik door soldaten om controle te houden.
Munt is een van de oudst bekende planten ter wereld die natuurlijke geneeskrachtige eigenschappen heeft en speelt al sinds de oudheid zowel een belangrijke culturele rol als ook in volksremedies. Pepermunt werd door de Grieken gebruikt bij maag- en urinewegproblemen. Bij hoofdpijn werden de bladeren op de slapen en het gezicht gelegd. In het oude Rome en Egypte stond munt bekend om zijn krampstillend effect op het spijsverteringskanaal.
Pepermunt werd voor het eerst genoemd als een geneeskundig kruid in de IJslandse Farmacopeeën in 1240 na Christus, en won in de daaropvolgende twee eeuwen aan populariteit. Van monniken in de Middeleeuwen is bekend dat ze munt gebruikten voor het reinigen van de tanden. In dezelfde periode ondervonden kaasmakers dat de sterke geur van pepermunt ratten en muizen uit de opslagruimtes hield.
Inmiddels zijn de anti-spasmodische, verkoelende en pijnstillende eigenschappen van pepermunt wetenschappelijk bevestigd. Het aroma en de gunstige effecten van munt worden grotendeels bepaald door het aanwezige menthol, de belangrijkste stof (40 tot 50%) in pepermunt. Daarnaast heeft munt een plaats ingenomen als een van de meest populaire smaken ter wereld. Het wordt gebruikt in vele voedingsmiddelen, tandpasta, kauwgom, schoonmaakproducten en dranken (inclusief crème de menthe). Het overheersende aroma van munt is echter van weinig belang in de parfumindustrie.
Pepermunt Oorsprong & Kenmerken
Mentha Piperita, beter bekend als pepermunt, dankt de beschrijvende “piperita” aan zijn specifieke sterk peperige aroma dat hem onderscheidt van andere leden van de muntfamilie. Muntsoorten kruisen gemakkelijk, waardoor veel hybriden zijn ontstaan. Pepermunt is een van die hybride muntplanten, een kruising tussen watermunt en groene munt. Hoe uitgebreid de Mentha-familie werkelijk is, blijft onduidelijk, noch is vast te stellen wat de oorspronkelijk herkomst van de plant is. Tegenwoordig wordt munt in veel delen van de wereld verbouwd zowel wegens zijn verfrissende aroma en smaak, als vanwege de menthol die wordt gewonnen door bevriezing.
Pepermunt is een kruidachtige vaste plant met vlezige wijdverspreide wortelstokken en vezelige wortels. De donkergroene bladeren van de munt hebben een scherpe top, grof getande randen en roodachtige aderen. Bladeren en stengels zijn meestal licht harig. De bloemen zijn klein, lila/violet gekleurd en groeien in kransen rond de stengel en vormen dikke, stompe aren. Pepermunt is een snelgroeiende plant – als het eenmaal ontkiemt, verspreidt het zich zeer snel – en groeit met name in vochtige habitats, zoals langs waterkanten en afvoersloten. Hybride zijnde, produceert munt geen zaden en reproduceert het zich alleen vegetatief door verspreiding van de wortel uitlopers.
Verse of gedroogde muntblaadjes worden gebruikt om pepermuntthee te maken, of in combinatie met andere kruiden in verschillende soorten kruidenthee. Pepermunt wordt ook gebruikt om ijs, snoep, fruit in blik, alcoholische dranken, kauwgom en tandpasta op smaakt te brengen, of als geurige toevoeging aan shampoo, zeep en huidverzorgingsproducten.
Pepermuntolie is de etherische olie die wordt gewonnen uit stengels en gedroogde bladeren van de pepermuntplant. De olie bestaat voor 35-60% uit menthol en wordt op tal van manieren verder verwerkt. Pepermuntolie is stimulerend en revitaliserend met verkoelende, verlichtende en pijnstillende eigenschappen. Het verfrissende, doordringende aroma van menthol maakt deze olie bij uitstek geschikt voor aromatherapie.
Pepermuntolie & Voordelen
Pepermuntolie heeft een breed scala aan gunstige eigenschappen! Het is bacterie- (inclusief Staphylococcus aureus) en virusdodend, licht fungicide, anti-parasitair (schurft), ontstekingsremmend (vooral in darmen, urinewegen en luchtwegen), licht slijmoplossend, verkoelend, kramp- en pijnstillend (inclusief hoofdpijn, migraine), anti-jeuk, anti-emeticum (tegen misselijkheid), huidherstellend, stimulerend en verhelderend. Bij aandoeningen zoals verkoudheid, griep en (droge) hoest werkt munt slijmoplossend en krampstillend. In Rusland wordt pepermuntolie geassocieerd met de strijd tegen tuberculose: door de verdampte olie te inhaleren voorkomt het herhaling en/of verergering van de ziekte. Onderzoekers noemen het inhaleren van muntolie een goede aanvulling op behandeling. Pepermuntthee en pepermuntolie zijn een oud middel tegen misselijkheid en braken tijdens de zwangerschap, na een operatie, tijdens chemotherapie of bij reisziekte.
Menthol activeert de kou-gevoelige receptoren in huid en slijmvliesweefsel. Dit is de primaire bron van het verkoelende effect (gevoel) dat volgt op plaatselijke toepassing van pepermuntolie.
Huidverzorging – Deze etherische olie is geschikt voor de vette huid, het verkoelt, verlicht jeuk (netelroos en eczeem) en kalmeert. Pepermuntolie heeft bij gebruik op de huid ontstekingsremmende en helende effecten op infecties door wonden en acne. Pepermuntolie bestrijdt ook het herpes simplex-virus dat koortsblaasjes kan veroorzaken. Breng een druppel olie rechtstreeks op de beginnende herpesinfectie aan.
Pepermuntolie is ingrediënt in veel cosmetische producten, hoewel onderzoek naar de mogelijke voordelen voor haar en huid slechts beperkt is. Een kleine studie wees uit dat plaatselijk aanbrengen van pepermuntolie bij chronische jeuk leidde tot verbetering van zowel de ernst als het voortduren van de jeuk.
Antimicrobieel – Pepermuntolie heeft milde antimicrobiële eigenschappen. Er zijn verschillende onderzoeken uitgevoerd om de effectiviteit tegen verschillende soorten bacteriën en schimmels te bepalen, met wisselende resultaten. Een studie toonde aan dat het incuberen van pepermuntolie met verschillende stammen van Staphylococcus aureus (waarvan enkele antibioticaresistent zijn) de productie van een belangrijk bacterieel toxine remde, dit effect nam toe met stijgende doses pepermuntolie. Pepermuntolie vertoonde in een andere studie geen antimicrobiële activiteit tegen een soort streptokokken.
Verlicht pijn – Het verkoelende effect van pepermuntolie biedt tegelijk verlichting van pijn. Dit dubbele effect is vooral gunstig bij (spannings-) hoofdpijn, het werkt zelfs sneller dan de vrij verkrijgbare pijnstillers. Door munt op de slapen en het voorhoofd aan te brengen, worden de koude sensoren in de huid geactiveerd. Dit heeft een pijnstillende bijwerking die ook kan helpen bij migraine en bijbehorende symptomen zoals misselijkheid en lichtgevoeligheid. Zelfs zenuwpijn veroorzaakt door gordelroos (postherpetische neuralgie) kan worden behandeld met pure pepermuntolie.
Pepermuntolie & Aromatherapie
Het frisse, enigszins doordringende aroma van pepermunt heeft een stimulerend effect op de hersenen. Pepermuntolie revitaliseert, geeft energie en heeft een sterk opbeurend effect. Het verhoogt de concentratie door energie naar het hoofd en de hersenen te sturen.
Een verkwikkend bad – gunstig bij luchtweginfecties, zenuwpijn, hoofdpijn, jeuk en een slecht functionerende lever en alvleesklier. Voor kinderen onder de 6 jaar echter, kan het verkoelende effect in bad te sterk zijn.
Aroma verdamper – pepermuntolie geeft je kamer een frisse en pure geur, en heeft een lucht-zuiverende werking. De olie laat zich goed mengen met andere essentiële oliën zoals citroen-, eucalyptus-, lavendel-, sinaasappel- en tea tree-olie. Pepermunt heeft een stimulerende werking, verhoogt alertheid, werkt opbeurend, bevordert de motivatie en verdrijft mentale vermoeidheid door de concentratie te verbeteren. Dit maakt pepermuntolie perfect tijdens voor studie en werk.
Veilig gebruik van pepermuntolie
Essentiële olie van pepermunt is een zeer geconcentreerde olie en dient daarom altijd goed verdund te worden voordat je het op de huid gebruik. Slechts een paar druppels zijn voldoende in een dragerolie, zoals amandel-, jojoba- of arganolie. Het wordt aanbevolen het mengsel eerst op een klein stukje huid te testen en 24 uur te wachten om zeker te zijn dat zich geen eventuele huidreacties zoals uitslag of irritatie voordoen. Voor de gevoelige huid wordt baden en massage met deze olie afgeraden.
Net als andere etherische oliën, is pepermuntolie niet bedoeld voor orale inname.
