De functie die bekend staat als geheugen is ons vermogen om informatie op te nemen, op te slaan en later weer op te halen. Er zijn twee basisvormen: het korte (actief) en het langetermijngeheugen. In feite is het ons geheugen dat ons de persoon maakt die we zijn, en ons in staat stelt ons leven ten volle te leven. Al onze reacties worden getriggerd door herinneringen, en dit zorgt ervoor dat we op een bepaalde manier reageren op gebeurtenissen en gevoelens, gebaseerd op eerdere ervaringen, bewust of onbewust. Onze herinneringen zorgen voor onze voorkeuren en antipathieën. Ze stellen ons in staat om goed te functioneren en ons onze dagelijkse routine te herinneren. Het geheugen stelt ons in staat om eerdere ervaringen te herinneren en te onthouden. Zonder geheugen zou ons leven een lege huls zijn, we zouden niet functioneren bij de eenvoudigste taken. Onze herinneringen stellen ons in staat om te groeien, om vaardigheden en capaciteiten te leren, om te leren van onze fouten.

Er zijn drie fasen van geheugen – codering, opslag en ophalen. Simpel gezegd, herinneringen worden gevormd als neuronen, ook wel zenuwcellen genoemd. In de hersenen worden actief chemische en elektrische signalen doorgeven, die verbinding maken in verschillende patronen of sequenties, synapsen genaamd. Het triggeren van deze synapsen is wat een herinnering oproept. Elke herinnering heeft een andere volgorde. Interessant is dat de opslagruimte van de hersenen is enigszins vergelijkbaar met die van een USB-flashdrive, maar door de efficiënte manier waarop de neuronen in de hersenen verbinding maken, zijn er miljarden synapsen die een complex netwerk vormen, waardoor de opslagcapaciteit effectief wordt vergroot tot ongeveer 1 miljoen GB plus. Hoewel het kortetermijngeheugen beperkt is, wordt gezegd dat de hersenen nooit te weinig ruimte zullen hebben om langetermijnherinneringen op te slaan.

Kortetermijngeheugen is wat er overblijft nadat je hersenen andere prikkels hebben afgestoten, zoals achtergrondgeluid, weer, enz. – prikkels die niet belangrijk of relevant zijn voor het werkgeheugen. Het is in feite een notitieboekje om tijdelijk terug te roepen, en zal snel vervagen, tenzij gestimuleerd. Kortetermijngeheugen kan variëren van enkele minuten tot meerdere dagen. Er wordt aangenomen dat het alleen mogelijk is om je te concentreren op 4-6 items in het kortetermijngeheugen. Studies suggereren dat 50% van nieuw geleerde informatie al na 1 uur verloren gaat, en 70% ervan na 24 uur. Ondertussen piekt ons vermogen om snel te denken en informatie op te roepen op 20-jarige leeftijd en begint daarna langzaam af te nemen. Als we ons morgen iets willen herinneren, zoals informatie voor een test, dan wordt dat in het langetermijngeheugen opgeslagen, hoewel we er tijdelijk over kunnen herschikken en het langer in het kortetermijngeheugen kunnen bewaren. De beste manier om uit informatie een langetermijngeheugen te vormen, is door te oefenen of te herzien. Onderzoeken hebben aangetoond dat het testen op informatie ervoor zorgt dat deze gemakkelijker wordt opgeroepen. In één onderzoek besteedden twee groepen studenten evenveel tijd aan het bestuderen van hun aantekeningen, maar de groep die daarna zonder te weten werd getest, had een grotere langetermijn-retentie van de informatie.

Het langetermijngeheugen is de laatste permanente fase van het geheugen. Hoewel moet worden opgemerkt dat dit niet werkelijk betekent dat herinnering naar believen kan worden opgeroepen zonder de nodige prikkels. Langetermijnherinneringen zijn ofwel impliciet (procedures voor het onbewust onthouden van motorische vaardigheden, zoals lopen of fietsen) of expliciet (feiten en gebeurtenissen die bewust worden herinnerd, ofwel semantisch – op feiten gebaseerd of episodisch – met betrekking tot een specifieke gebeurtenis en eigen ervaring). Wetenschappers hebben vastgesteld dat emotionele herinneringen eenvoudiger te onthouden zijn, omdat zenuwcellen worden geactiveerd door een hormoon dat vrijkomt tijdens emotionele opwinding, waardoor de chemische gevoeligheid van de cellen toeneemt om nieuwe geheugencircuits te vormen, waardoor ze gemakkelijk kunnen worden teruggehaald. Onderzoek toont ook aan dat slaap een belangrijke rol speelt in het geheugen, omdat de hersenen in die tijd het werkgeheugen sorteren en informatie opslaan of weggooien.

Hoe halen we onze herinneringen op? Er bestaan veel theorieën, maar er wordt aangenomen dat er twee hoofdvormen zijn voor het ophalen van opgeslagen informatie – herinnering: informatie wordt bewust uit het geheugen opgehaald, en herkenning, waarbij externe stimuli een herinnering oproepen door een bewuste of onbewuste herkenning van informatie. Hier moet aan worden toegevoegd dat niet elke herinnering waar is. De herinnering blijft zoals de laatste keer dat je het bezocht, toen het onbewust beïnvloed werd door nieuwere herinneringen of emoties voordat het weer werd opgeborgen. Er wordt aangenomen dat er nooit een herinnering verloren gaat, we verliezen eenvoudigweg het bewuste vermogen om het terug te halen, of dat nu komt door het feit dat ze zelden worden opgehaald en verval begint, de afbraak van synapsen als gevolg van cognitieve problemen zoals verwonding, ziekte, leeftijd of dementie, of het opzettelijk blokkeren van traumatische gebeurtenissen. Herinneringen kunnen ook aangetast worden door interferentie van nieuwe herinneringen.

Geuren zijn een krachtige trigger, herinneringen die aan een geur zijn gekoppeld, zijn doorgaans meer levendig. De invloed van geur is mogelijk te wijten aan de nabijheid van de reukzenuw tot de amygdala, die verbonden is met het ervaren van emoties, en de hippocampus, die essentieel is voor het geheugen. Omgekeerd is het geheugen van vitaal belang voor de geurzin, omdat het nodig is om geuren te onthouden. Onderzoek heeft aangetoond dat wanneer een gebied dat met het geheugen is verbonden, wordt beschadigd, het vermogen om geuren te identificeren ook ernstig wordt aangetast.

De hippocampus, het hoefijzervormige gebied in de hersenen, speelt een belangrijke rol bij het geheugen, het vormen, sorteren en opslaan van herinneringen en het consolideren van de verandering van korte naar lange termijn. Het is te vinden op beide hersenhelften en schade aan dit gebied kan anterograde amnesie veroorzaken, een belemmering bij het vormen van nieuwe herinneringen. Correct functioneren kan ook afnemen met de leeftijd, hoewel ernstige geheugenaandoeningen niet bij iedereen zal optreden, kun je cognitieve achteruitgang verwachten naarmate je ouder wordt.
Het onvermogen om herinneringen uit het verleden op te halen, staat bekend als retrograde amnesie, hoewel het vermogen om nieuwe herinneringen aan te maken blijft bestaan. Het mag dan een populair thema zijn in films, maar geheugenverlies met betrekking tot iemands identiteit en verleden zijn uitermate zeldzaam. Geheugenverlies kan eventueel van tijdelijk aard zijn onder invloed van drugsgebruik, of in geval van een traumatische gebeurtenis, zoals een auto-ongeluk, en kan de herinnering worden gewist of nooit worden opgeslagen. Het is hoogst onwaarschijnlijk dat geheugenverlies met een slag op het hoofd ontstaat en na volledig herstel van het letsel, de vergeten informatie op magische wijze weer beschikbaar is.

Ongeveer 15-20% van de 65-plussers ervaart een lichte cognitieve stoornis, die jarenlang stabiel kan blijven, met weinig impact op het dagelijks leven. De stoornis kan toenemen en het kortetermijngeheugen aantasten, of zich uiteindelijk ontwikkelen tot dementie of de ziekte van Parkinson. Dementie treft wereldwijd meer dan 50 miljoen mensen, met jaarlijks nog eens 10 miljoen gediagnosticeerd. Hierbij is sprake van een afname van het mentale vermogen, dat het geheugen ernstig aantast en op den duur het dagelijks leven verstoort. De ziekte van Alzheimer is een van de belangrijkste oorzaken van dementie en is een progressieve hersenziekte die hersencellen langzaam vernietigt, wat een impact heeft op het geheugen, het denkvermogen en het vermogen om te functioneren en eenvoudige taken uit te voeren. De ziekte van Parkinson veroorzaakt in eerste instantie lichamelijke symptomen, die beweging en evenwicht beïnvloeden, gevolgd door een afname van de cognitieve functie, waaronder concentratie en vergeetachtigheid, en kan zich vervolgens ontwikkelen tot dementie.

Hoewel er geen eenvoudige “snelle oplossing” is om ervoor te zorgen dat je geheugen intact blijft naarmate je ouder wordt, zijn onderzoekers van mening dat het vermijden van stress, het leiden van een actieve levensstijl en mentaal betrokken blijven belangrijke manieren zijn om het risico op geheugenverlies te verminderen. Sommige vaardigheden gaan onvermijdelijk verloren door leeftijd, maar het geheugen hoeft daar niet een van te zijn. Volgens onderzoek kunnen enkele 70-plussers net zo goed presteren bij cognitieve tests als 20-jarigen, en sommige typen geheugen, zoals semantiek (feiten vasthouden), neemt zelfs toe met de leeftijd.

Dus wat kun je doen om het risico op cognitieve achteruitgang, dementie en neurologische aandoeningen te verminderen? Moeder Natuur biedt een helpende hand met plantenextracten die ontstekingen kunnen verlichten of verminderen, waarvan wordt aangenomen dat ze een belangrijke rol spelen bij hersenaandoeningen, en die de gezondheid van de hersenen kunnen versterken:

Zwart zaadolie
Zwart zaadolie heeft vele eigenschappen die essentieel zijn om de gezondheid van de hersenen te verbeteren en te beschermen, waaronder thymoquinon, dat antioxiderende en ontstekingsremmende eigenschappen heeft.
Men denkt dat neuro-inflammatie een sleutelrol speelt bij de ontwikkeling van aandoeningen zoals de ziekte van Alzheimer en Parkinson en onderzoek heeft de effectiviteit van thymoquinon bij het verminderen van ontstekingen aangetoond. Dit actieve ingrediënt is sinds de jaren 60 door onderzoekers onderzocht.
Zwart zaadolie bevat ook thymohydrochinon, een krachtige natuurlijke acetylcholinesterase-remmer, die ervoor zorgt dat de neurotransmitter, acetylcholine, een belangrijke verbinding voor het vasthouden van herinnering en algemene hersenfunctie, evenals spierfunctie, REM-slaap en het reguleren van het endocriene systeem, langer actief blijft. Het ondersteunt ook hogere niveaus van GABA, een neurotransmitter waarvan bekend is dat het de cognitieve functie verbetert. Van acetylcholine is aangetoond dat het neuro-plasticiteit bevordert, het is direct betrokken bij leren en onthouden, en om meer receptoren en sterkere verbindingen tussen neuronen te creëren. Om het belang van thymohydrochinon aan te tonen, moet worden begrepen dat farmaceutische acetylcholinesterase-remmers worden gebruikt voor de behandeling van een breed scala aan aandoeningen, waaronder de ziekte van Alzheimer, autisme, dementie, neurodegeneratieve aandoeningen, schizofrenie en Parkinson.
Anekdotisch onderzoek heeft uitgewezen dat een verhoogde acetylcholine en GABA-spiegel in het algemeen “hersen-nevel” kunnen remmen, incidentele vergeetachtigheid verminderen en cognitieve prestaties ondersteunen. De omega 3 en 6 vetzuren in zwart zaadolie stimuleren de bloedcirculatie naar de hersenen en helpen de hersenfunctie te optimaliseren.
Er is veel onderzoek gedaan naar de effectiviteit van zwart zaadolie op het geheugen en de cognitieve functie. Om er een paar te noemen: een studie over een periode van 9 weken, waarbij 40 gezonde volwassenen van in de 50 waren betrokken, bevestigde significante verbeteringen op het gebied van concentratie, geheugen en algemene cognitie, waarbij de score in een logische geheugentest van degenen die zwart zaadolie gebruikten veel hoger was dan die in de placebogroep.
Een dierstudie uit 2018 in Human and Experimental Toxicology gaf aan dat zwart zaadolie ontstekingen verminderde en cognitieve achteruitgang tegengaat, waardoor de symptomen van de ziekte van Alzheimer werden afgeweerd. Een onderzoek uit 2014 onder adolescente mannen wees uit dat zwart zaadolie de cognitie en stemming verbeterde, terwijl het angstniveau daalde. Met elk onderzoek wordt het steeds duidelijker dat de ontstekingsremmende, antioxiderende en neuro-protectieve eigenschappen van zwart zaadolie de hersenen kunnen stimuleren en de afbraak van neurotransmitters kunnen voorkomen of vertragen, waardoor het beschermt tegen dementie en neuro-aandoeningen.

Walnootolie
De walnoot ziet er hetzelfde uit als een klein brein, dus is het geen wonder dat de koudgeperste olie die uit deze noot wordt verkregen een hele reeks voordelen voor de hersenen heeft! Ten eerste voedt het de hersencellen en verbetert het de elasticiteit van haarvaten in de hersenen, en het vermindert ontstekingen en oxidatieve stress, twee veroorzakers van cognitieve achteruitgang. Walnootolie is rijk aan omega 3, dat de hersenactiviteit stimuleert en een vitaal onderdeel is van de celwand, wat nodig is voor een volledige overdracht van zenuwsignalen. Er wordt gesuggereerd dat walnoten beschermen tegen amyloïde-bèta-eiwit, dat het hoofdbestanddeel is van amyloïde plaques die zich ontwikkelen in de hersengebieden die betrokken zijn bij cognitieve functies, waaronder geheugen, en een voorwaarde lijkt te zijn voor het ontwikkelen van de ziekte van Alzheimer.
Verschillende klinische en observationele onderzoeken toonden het positieve effect van walnoot op cognitie, concentratie en geheugen aan. In een dierstudie van de ziekte van Alzheimer over een periode van tien maanden waren er duidelijke verbeteringen in geheugen en leervaardigheden, en een vermindering van angst.
Een andere 8 weken durende dierstudie bevestigde de omkering van leeftijdsgerelateerde stoornissen in de hersenfunctie. Een grote studie gericht op vrouwen bevestigde dat de vrouwen die walnoot gebruikten een scherper geheugen hadden dan degenen die dat niet deden. Een andere studie in 2014, gepubliceerd in The Journal of Nutrition, Health & Ageing, maakte gebruik van gegevens die gedurende meerdere jaren werden verzameld door de National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES) van volwassenen in de leeftijd van 20 tot 90 jaar, en bevestigde dat walnoot leidde tot betere prestaties van mentale vaardigheidstests, waaronder geheugen, informatieverwerkingssnelheid en concentratie.
Een observatiestudie bij oudere volwassenen concludeerde ook dat walnoten een beter geheugen, snellere verwerkingssnelheid en meer mentale flexibiliteit gaven. Een verdere studie van oudere volwassenen koppelde walnoten aan een aanzienlijke verbetering van het geheugen. Over het algemeen is het redelijk om te zeggen dat walnotenolie leeftijdsgerelateerde achteruitgang kan verbeteren, het leervermogen en de denkfunctie kan bevorderen en het geheugen en de concentratie kan versterken, ongeacht de leeftijd.
Voeg daarom vandaag nog wat zwarte zaad of walnootolie toe aan je dieet. Eén theelepel per dag kan helpen om de gezondheid van de hersenen te bevorderen en degradatie in de toekomst te voorkomen. Houd je hersenen in optimale conditie en geniet van het maken van gelukkige herinneringen, dan kun je in de laatste jaren, wanneer het lichaam zwak is en niet in staat is om deel te nemen aan nieuwe avonturen, gemakkelijk terugkijken en zeggen: “Ik herinner me toen …”.